Spoorlijn met een suikerobsessie

Ongetwijfeld een van de leukste diensten voor de Antwerpse 51'ers in hun laatste jaren waren de suikertreinen naar Genappe. Deze diensten voerden de 51'ers ver weg van het "normale" inzetgebied, tot diep in Waals-Brabant. Naast lijn 24 was dit dus een tweede plek om Antwerpse 51'ers weg van het vlakke land te fotograferen.



Aangezien uw webmaster in 2002 naar Heverlee verhuisde, was het voor hem een makkie om deze treinen te fotograferen. Zijn appartement bood immers uitzicht op lijn 139, waar deze treinen passeerden. Nu, in de praktijk bleek het allemaal toch iets moeilijker uit te draaien dan op het eerste zicht zou blijken want doordat deze treinen voornamelijk in de herfst reden, bleek het niet zo makkelijk deze treinen ook effectief mooi in de zon op de foto te krijgen. Inderdaad, zoals zo dikwijls bij suikertransport ging het ook hier om seizoensvervoer. Verschilpunt met bijvoorbeeld de raffinaderij te Moerbeke-Waas was echter dat er in het voorjaar ook wel eens treinen durfden te rijden, dit doordat de suiker niet werd aangevoerd, maar juist na behandeling werd afgevoerd naar Antwerpen om van daar per boot te worden geëxporteerd. Helaas voor uw webmaster waren zelfs in het voorjaar de mooi-weer-dagen schaars als hij weer eens even tijd had om achter zo'n transport aan te gaan.

Buiten de hierboven reeds aangehaalde lijn 139 maakte deze treinen ook gebruik van de lijnen 27A, 53A, 140 en het laatste restant van lijn 141. Voor dit laatste traject vormde deze suikertreinen de enige overblijvende bestaansreden. Toen het suikervervoer stopte was het met dit lijntje dan ook snel over en uit. Voor deze reportage heeft uw webmaster ervoor gekozen het traject van de suikertreinen vanaf Leuven naar Genappe en terug te volgen om zo een min of meer samenhangende reportage te bekomen. De nadruk ligt natuurlijk op lijn 141, een ondertussen opgebroken spoorlijn waarop ook de titel van deze reportage gebaseerd is.
Deze reportage begint al direct min of meer off-topic met de .5186 die naast de voor het toekomstige spoorwegmuseum (zucht...) bewaarde 4905 uitrust te Leuven. Hoewel het op 4 december 2002 niet om een 51'er met een suikertrein gaat, is deze foto in deze reportage al bij al toch op zijn plaats aangezien het (vooral tijdens weekends weliswaar) voorkwam dat de 51'er van de suikertrein een tijdje afgesteld werd voor de museumbewaarplaats.
Op het punt waar de lijnen 2, 36 en 139 splitsen bevindt zich de schitterende Abdij van het park (volksnaam van de abdij van de Norbertijnen in Heverlee). Deze monumentale abdij wordt op 6 mei 2002 gepasseerd door een ander ondertussen voor het nageslacht bewaard monument. Op deze grijze voorjaarsdag mag de .5166 immers een lege suikertrein van Antwerpen naar Genappes brengen en passeert zo uw webmaster die deze foto op 300 van zijn appartement maakt.
Nog altijd vlakbij uw webmasters toenmalige appartement, zij het in de andere richting, passeert de .5127 op 4 december 2002 met een suikertrein naar Genappe. Links op de achtergrond is het mooie stationnetje van Heverlee gelegen. Ooit lag dit station op de boerenbuiten, maar door de forse groei van de stad Leuven ligt dit station ondertussen in stedelijk gebied, wat nu toch als een bizare plek ervaren wordt voor zo een plattelandsstationnetje.
Het volgende stationnetje langs lijn 139 is Oud-Heverlee, een dorpje waar de tijd wel al lang lijkt te hebben stilgestaan. Ondertussen is deze plek voor fotografen vrij bekend, maar destijds was het toch uw webmaster die het als enige frequent bezocht doordat hij 500m verderop jeugdleider was op een speelplein van Don Bosco. Op 24 april 2002 is het echter niet voor het speelplein dat uw webmaster in Oud-Heverlee passeert. Neenee, vandaag trekt de .5172 de aandacht als hij met een lege suikertrein naar Genappe rijdt.
Vlak voorbij de taalgrens bevinden we ons te Pécrot, helaas bekend van een iets minder vrolijk moment in de recente Belgische spoorweggeschiedenis. Wegens werken te Florival passeert op 23 november 2002 de .5180 met een zaterdagse suikertrein naar Genappe op tegenspoor uw webmaster die de sfeer van dit dorpje met hier en daar nog een ouderwetse kasseiweg zeker kan waarderen.
In een mager herfstzonnetje mag ook de .5167 haar ding doen met een trein naar Genappe. We zien haar op 6 november 2002 in de buurt van Archiennes, waar zoals op zoveel plekken langs deze mooie spoorlijn de trein vanuit een bos tevoorschijn komt.
We maken nu een sprong naar de eigenlijke lijn 141. Net voorbij de aftakking van lijn 140, bij het verlaten van het dorpje Court-St.Etienne, bevindt zich dit rustieke overwegje met links op de achtergrond een kleine boomgaard. Duidelijk te zien aan het overweghuisje en de dikke signalisatiepalen is dat deze overweg ooit beveiligd was met waarschuwingslichten. Op het moment van de opname (6 november 2002) bestaat de beveiliging enkel nog uit een luid claxonerende 5167 die de nu onbewaakte overweg oversteekt op weg naar Genappe.
Enkele kilometers verderop, te Noirha, bevindt zich een van de bewaakte overwegen langs de lijn. Nu ja, "bewaakt"... De machinist moet zijn trein stoppen voor de overweg zodat de begeleidende onderstationschef (meereizend vanaf Ottignies) aan een sleutelkastje de overweg kan bedienen. Zo ook op 23 november 2002, wanneer de 5180 zich net terug in beweging heeft gezet richting Genappe. Daarmee zou alles gezegd zijn, ware het niet dat enkele momenten ervoren de onderstationschef een zware uitschuiver gemaakt had toen hij van de locomotief naar het sleutelkastje spurtte...
We vervolgen onze weg richting Genappe en komen aan de enige echt noemenswaardige bebouwing langs de lijn: het dorpje Bousval. Ook hier moet de signalisatie aan enkele overwegen handmatig in werking worden gezet, waarna de trein zijn weg kan vervolgen. Toch is niet elke overweg beveiligd, getuige deze overweg aan dit bekende fotopunt, waar de 5127 op 27 november 2002 gewillig poseert met haar lege suikertrein. Nog enkele kilometers en we zijn in Genappe...
De spoorlijn verdwijnt nu weer tussen de bomen, fotopunten zijn hierdoor schaars. Een van de weinige mogelijkheden vinden we net voor Thy, waar op 23 november 2002 deze opname van de 5180 gemaakt kan worden tijdens haar rit naar Genappe. De loc was echter duidelijk aan een kuisbeurt toe, getuige de smeerlapperij op het front...
Nog zo'n klassieker langs de lijn: de pasage aan het stationnetje van Thy. Hoewel het stationnetje zelf grotendeels verscholen zit achter de trein, leent deze overweg met bijbehorende overwegwoning zich op 24 april 2002 perfect als fotopunt voor de 5172 met haar trein naar Genappe. Nu ja, perfect... Het bord voor argeloze voorbijgangers met de befaamde vermelding "passage interdite" had wat uw webmaster betreft wel weggemogen...
De 5158 is blijkbaar de weg kwijt bij aankomst te Genappe. Terwijl de onderstationschef de enige overweg met slagbomen langs het traject bedient, probeert de 5158 zich efkens te oriënteren. Misschien kan ze wel even op familiebezoek bij haar collega's van Charleroi? We zitten nu toch in de buurt op deze 26e april in het jaar 2002.
Genappe, terminus, eindbestemming van deze trein... Direct na aankomst loopt de 5180 om om enkele momenten later los naar Antwerpen terug te vertrekken. Ondertussen wordt op diezelfde 23e november 2002 de "net iets kleinere" Cockerill van het suikerfabriek opgestart om zo dadelijk met de lege suikertrein aan de slag te kunnen. Op de achtergrond is nog een Engels (?) rangeerlocomotiefje zichtbaar dat in geval van nood kan bijspringen. Zo te zien is dit niet al te vaak nodig...
Meestal reden de 51'ers in de namiddag los terug,waarna er 's nachts een andere 51'er los opkwam om de ondertussen beladen trein weer op te pikken. Zo ook op 24 april 2002 als de .5172 los van Genappe naar Antwerpen terug mag rijden. We zien haar hier bij het buiten rijden van Genappe, in een oer-Belgische dorpsstraat, compleet met al bijna even typisch Chinees restaurant :-)
Gezien de bijzonder lastige zonnestand voor de ledige terugrit, is alternatieve fotografie de enige mogelijkheid om iets met de terugrit van de .5172 te doen. Vandaar deze foto van deze krachtpatser bij het naderen van het dorpje Bousval.
Na het maken van de vorige foto, haast uw webmaster zich snel naar een positie dwars op de overweg waar hij heeft postgevat om deze dwarsopname van de .5172 met de kerk van Bousval te kunnen maen. Helaas heeft de jonge vrouwelijke Chauffeur met een L achterop (tweemaal pech...) niet helemaal door waarom uw webmaster haar gebaart om efkens halt te houden buiten het bereik van de camera. Nu ja, binnen dertig jaar of zo zal dit er ooit wel eens historisch uitzien zeker ;-)
Laat uw webmaster op 6 november 2002 nu pech krijgen midden op de brug van de weg Waver - Nijvel, net daar waar hij de .5167 wilde fotograferen met een zeldzamere in daglicht rijdende tegentrein naar Antwerpen. Sja, gelukkig was na het maken van de foto de auto plots terug weer in orde en kon hij zijn weg vervolgen ;-) Helaas was de zon in de verste verte niet te bespeuren...
Een relatief onbekend, maar helaas ook moeilijker foto-object aan de spoorlijn is dit brugje in de buurt van Court-St.Etienne. Uw webmaster waagt toch maar een poging op 23 november 2002 als de .5180 los naar Antwerpen rijdt. Duidelijk zichtbaar links is dat deze lijn ooit nog dubbelsporig geweest is.
Zo'n 30km verderop bevinden we ons weer langs lijn 139 te St.Joris-Weert, net over de taalgrens. Naast het plaatselijke kerkje vindt op 26 april 2002 deze kruis(ig)ing plaats van de naar Louvain-la-Neuve rijdende Sprinters met onze .5158 die naar Antwerpen terugrijdt. Dit fotopunt is ondertussen helaas volledig om zeep door nieuwbouwappartementen daar waar op deze foto nog een pony staat te grazen...
Afsluiten doen we te Heverlee op 6 mei 2002, waar de ondertussen weer groen geschilderde .5166 het mooie stationsgebouw passeert op weg naar Antwerpen. Deze diensten naar Genappe waren de laatste diensten voor de stoere reeks 51 over de mooie lijn 139. Al bij al nog een geluk dat ze hier nog zo lang hebben rondgereden. Het feit dat dit overwegend in de jaargetijden met minder goed weer gebeurde, nemen we er dan maar bij...
Index