Spoorwegnostalgie

Belgen op rust in Italië

Iedere locomotief komt ooit aan het eind van zijn oorspronkelijke loopbaan. Voor de meeste locomotieven volgt op dat moment verloedering, gevolgd door sloop. Sommige exemplaren vinden echter nog een nieuwe bestemming, waar ze nog een levensduurverlenging krijgen. Italië is daar een bekend voorbeeld van: van verschillende buiten dienst gestelde reeksen dieselloc's van de NMBS zijn er exemplaren actief in dit mooie land aan de Middellandse zee.

Al jaren droomde uw webmaster ervan een bezoek aan Italië te brengen om het ex-NMBS-materieel (en dan specifiek de diesels) te fotograferen maar door allerlei redenen kwam het er maar niet van. Toen er in 2004 echter 51-ers in Italië actief werden, werd een reis naar dit paradijs voor afgedankt NMBS-materieel een absolute must. Via vrijwilligerswerk bij het TSP werden geleidelijk aan contacten opgebouwd met de vriendelijke mensen van Ventura. In juli 2004 was het dan eindelijk zo ver en de resultaten van deze zeer lonende reis worden hieronder getoond.

De kustregio van Paola

Paola is de officiële thuisbasis van de firma Ventura die meteen de grootste Italiaanse eigenaar van ex-Belgische dieselloc's is. Het was dan ook de logica zelve dat we hier onze rondreis door het zuiden van Italië zouden aanvangen. Terwijl meestal de locomotieven wijd verspreid door Italië rondrijden, hadden wij bijzonder veel geluk aangezien de overgrote meerderheid van de locomotieven tussen Paola en Lamezia aan het werk waren ten behoeve van spoorvernieuwingswerkzaamheden. Dit liet ons toe in nauw contact met de verantwoordelijken van Ventura onze foto's te maken, waarvoor uiteraard onze welgemeende hartelijke dank.

Het Cockerill-paradijs: Caltagirone

Het is zo onderhand wel bekend: uw webmaster loopt nogal wild van de sterkste diesels die de NMBS in dienst gehad heeft: de reeks 51 van Cockerill. Hoewel er midden 2004 nog maar 2 51-ers in Italië aanwezig waren, moest hij er toch naartoe om ze te in hun nieuwe inzetplaats te fotograferen. Na 2 schitterende dagen te Paola leek het al moeilijk dt succes nog te evenaren. Bij onze aankomst te Caltagirone, de tijdelijk uitvalsbasis van de 5122 en de 5135, werd meteen duidelijk dat we ook hier fotografisch onze slag konden slaan. Waar we een dubbelsporige geëlektrificeerde spoorlijn verwachtten, werden we getrakteerd op een enkelsporig diesellijntje in een schitterend heuvelachtig landschap. De vakantie kon niet meer stuk...

Na 's avonds zeer gastrijk door de mensen van Ventura te zijn ontvangen en van een korte doch verkwikkende nachtrust te hebben genoten, begon het serieus te kriebelen om onze Belgische veteranen op pelicule vast te leggen. In de ochtend van 15 juli 2004 begonnen we met een geleid bezoek aan de thuisbasis van de firma Ventura te Paola, waar we onderandere de ex-7503 terugvonden die wachtte op herstelling van de transmissie.

Na het depotbezoek wilden we toch echt wel 60-ers in actie zien. Onze Italiaanse gids nam ons dan mee langs de werven tussen Paola en Amantea waar we maar liefst 5 Belgische toeristen konden waarnemen. Een daarvan was de 6067 die we in het station van Amantea konden bewonderen terwijl hij rustig stond te pruttelen met een onvervalst, immer weer heerlijk Cockerill-geluid. Links zie je de zee, zeg nu zelf: een mooie oude dag voor onze Belgen!

Ondertussen rijden enkele 60-ers al ongeveer 20 jaar rond in Italië. We wilden dus toch wel eens kijken welke aanpassingen de Italianen uitgevoerd hebben in de stuurpost na al die tijd. Op de 6067 is het antwoord op deze vraag heel eenvoudig: niets! Nu ja, niets? Ok, ze hebben een Italiaanse assenbak gehangen, zoals helemaal links op deze foto te zien is.

Na eventjes van het stationaire geronk van deze schitterende cockerill te hebben genoten, trakteerde men ons op wat rangeringen in het station. Een schitterend genot voor het oor om de motor van type 95SA te horen ronken als hij hier met een aantal lege ballastwagens rangeert.

Vanuit een van de hoger gelegen straatjes van Amantea is duidelijk te zien dat de spoorlijn Paola-Lamezia vlak naast de zee ligt. Ergens in het midden vind je de 6067 tussen alle andere toeristen. Toch is deze 60 niet de enige Belg die hier verblijft: door de naam Paola die natuurlijk aan onze huidige koningin doet denken, komen hier jaarlijks wel meer Belgen op vakantie. Echter niet zoals uw webmaster om naar Cockerill's te komen kijken wellicht...

Tussen al het Cockerill-geronk door even een rustmoment op zo'n typisch Italiaans pleintje in het mooie dorpje Amantea. Het "bolhoedje", een originele Fiat 500 maakt het beeld compleet.

Na het wandelingetje over de smalle straatjes en mooie pleintjes te Amantea keerden we terug naar het station. De zon was ondertussen zo ver gedraaid dat we nu de trein langs de andere kant konden fotograferen. De machinist had ondertussen begrepen wat we wilden toen hij onze stoere Belg eens goed de teugels gaf. Viva Cockerill!

Alvorens uit te gaan rusten na de geleverde arbeid rijdt de 6067 nog even los tot onder deze seinbrug zodat we dit statieportret met een onmiskenbaar Italiaanse achtergrond konden maken. Het had slechter kunnen aflopen met deze Cockerill als je bekijkt hoe het zijn soortgenoten in Ronet is vergaan...

Na ons bezoek aan Amantea werd naar Sao Lucido Marina gereden waar maar liefst 3 60-ers gelijktijdig dienst deden gedurende ons bezoek! Op deze foto zien we de 6070 die wordt voorbijgestoken door de Italiaanse E645 081 met een goederentrein in de richting van Lamezia en wellicht naar Reggio di Calabria.

We zien diezelfde 6070 enkele minuten later op het hoofdspoor rangeren om zich zo naar de andere kant van het station te begeven. Hoog boven de Cockerill toornt een villa van het dorpje Sao Lucido uit.

2 60-ers naast elkaar... Alleen uit totaal verschillende landen afkomstig. Rechts zien we de 6070 uit ons kleine Belgenlandje terwijl hij wordt voorbijgestoken door de 060 DA 375, een Poolse diesellocomotief van Roemeens fabrikaat. Waarom voor de Roemeense nummering 060 is gekozen, en dus niet voor de Poolse nummering als serie St43, is niet geheel duidelijk. Een lezer van deze site vermoedt dat de loc in Roemenië gereviseerd is voor hij naar Italië vertrok en hij daar een Roemeens nummer kreeg.

In hetzelfde station doet ook een geelgroene 60-er dienst en wel de 6047 in zijn Belgische geelgroene kleurstelling! Enkel de derde koplamp en de bestickering van de firma Ventura werden in Italië aangebracht. Toch een schitterend zicht om deze loc nu in Italië waar te nemen, ruim 16 jaar na zijn buitendienststelling in België. Op de achtergrond is overigens ook de 6073 zichtbaar.

En onze overdosis geluk was nog niet ten einde want een uurtje later werd een werktrein van Sao Lucido Marina naar Lamezia overgebracht. Deze trein werd gesleept door de 6047 die werd geassisteerd door de 6073 in het midden van de trein. Al bij al toch een vreemde dubbeltractie! We zien deze trein in het schitterende landschap rond Campora San Giovanni.

Doordat de trein niet zo heel snel reed konden we hem meermaals inhalen. Zo zien we hem hier aan de oevers van de Middellandse zee bij Gizzeria. Duidelijk te zien op deze foto is dat buiten de 6047 ook de 6073 midden in de trein goed zijn best doet om de trein op snelheid te krijgen na een tussenstop in een van de stations langs deze sublieme lijn.

Langzaamaan ging de zon onder in de zee... Dit konden we niet onbenut laten dus reden we nog snel naar Longobardi waar de 7502 net werd opgestart om 's nachts ballast te lossen in de buurt van Paola. Het viel niet te verwachten dat net hier enkele maanden later dezelfde locomotief onbemand op hol zou slaan om 176km verder te Rutino na een bewuste ontsporing aan het einde van een kopspoor tot stilstand te komen.

's Nachts begint het echte werk pas: als de reizigerstreinen bijna allemaal ter bestemming zijn, wordt één spoor tussen Paola en Sao Lucido Marina buiten dienst gesteld waarop de ploeg van Ventura aan het werk kan. We zien ze hier bezig met de kettinghor en bijbehorende ballastwagens. Langs de werf van in totaal zo'n 5 kilometer lengte heeft Ventura verlichting gehangen zoals duidelijk op deze foto te zien is. Een bijzonder sfeervol zicht! Het geluid bij deze foto moet u er zelf bijdenken: de golvende zee met zachtjes erbovenuit het onmiskenbare Cockerill-gepruttel...

Nog niet bekomen van het spektakel de dag ervoren, begonnen we op 16 juli 2004 aan onze tweede dag rond Paola. Al snel ontdekten we dat de 7502 's morgens met een ballasttrein te Sao Lucido Marina afgesteld stond. Dit moest natuurlijk eventjes op de gevoeilige plaat vastgelegd worden...

Omdat de machinist toch nog niet gearriveerd was, maakten we van de gelegenheid gebruik om een hoger standpunt te zoeken zodat we de 7502 naast de indrukwekkende kustlijn te Sao Lucido Marina konden fotograferen. Door het verdampende water zijn de heuvels op de achtergrond fel in nevels gehuld, hetgeen het geheel natuurlijk alleen maar sfeervoller maakte.

Na enkele uren ons geduld op de proef te hebben gesteld, was het dan toch eindelijk zo ver en mocht de 7502 de lijn richting Paola op om zijn lading ballast te storten. We zien hem hier aan het werk vlak naast de zee naast enkele typisch Italiaanse seinen.

Even later is de ballast gelost en rijdt de trein naar Longobardi. In zeven haasten konden we nog net dit punt bereiken waar zonder het foto-apparaat in te kunnen stellen deze foto gemaakt werd. Uw webmaster had nooit verwacht dat deze foto nog zou lukken gezien de haast bij het maken ervan... De trein bevindt zich hier net voorbij de tunnel van Sao Lucido Marina.

Tegen dat de 7502 te Longobardi arriveerde hadden we hem weer te stekken. Hij passeert hier een ex-Duitse V60, de voorganger van onze reeks 80. Enkele minuten later stond de 7502 alweer op het zijspoor en kon de machinist naar huis. Wij maakten ons klaar voor de rit naar Sicilië.

Alvorens effectief naar Sicilië te rijden moesten we toch nog even te Amantea de daar rangerende 6067 gaan bewonderen. Volgens hetzelfde ritueel als de dag ervoren was hij druk doende de kettinghor voor de werken 's nachts klaar te zetten. We zien hem hier met enkele ballastwagens op de goederenkoer met als achtergrond het schitterende Amantea tegen de rotswand.

Na een zes uur durende rit werd Caltagirone bereikt, waar we de favoriete dieselreeks van uw webmaster begroetten. In samenspraak met Ventura werden de Belgische nummers terug op de locomotieven geplaatst en konden we mee voor een nachtrit over het fantastische traject Caltagirone - Niscemi. Maar niet alvorens een eerste avondopname te maken van deze krachtpatsers in het sympathieke stationnetje van Caltagirone.

Tijdens de rit op de 5135 in de nacht van 17 juli 2004 werd duidelijk in welke zware omstandigheden de mensen van Ventura het spoor vernieuwen. Soms stonden we meer dan een uur stil in de tunnel met draaiende motoren en bijbehorende dieseldampen. Door met een zakdoek voor de mond op de bodem van de stuurpost te zitten, was het net uit te houden. Het was dan ook letterlijk opgelucht ademhalen toen we tussen twee tunnels stilstonden. Na wat te zijn bekomen waagde ik een gokje door in het pikkedonker tegen een heuvel op te klimmen en deze foto te maken. Oordeel zelf maar of deze nachtwandeling de moeite waard was.

In tegenstelling tot onze info die zei dat de werknemers vooral in het weekend werkten, gingen ze zaterdagmorgen naar huis voor het weekend vrijaf. We hebben het weekend dan maar benut om Sicilië wat te verkennen maar waren op maandag 19 juli 2004 weer op het appel. En wij niet alleen want ook de 5135 moest toch dringend eens met zijn nieuwe kleedje defileren. Inderdaad: deze locomotief werd in eigen beheer door Ventura volledig herschilderd volgens het NMBS-patroon met lichtjes afwijkende tinten. Uw webmaster vindt deze kleuren beter dan het NMBS-geel. Deelt u die mening?

Na tijdens het weekend te hebben rondgeslenterd, was het 's maandags dan toch zo ver toen de 5135 op pad ging met welgeteld één wagon, gevolgd door een kraan. Doel: kraagbouten en railstoelen opruimen na de vernieuwing van de sporen. We zien deze samenstelling net voorbij het landelijk gelegen stationnetje van Vituso.

De grootste uitdaging die dag bestond erin de 5135 correct in de zon te fotograferen. Enkel op het traject net voorbij het station van Vituso lukte ons dit, zoals hier na het verlaten van een kort tunneltje. Op de achtergrond is het inrijsein zichtbaar. De 5135 heeft helemaal geen problemen met het mediterrane klimaat, uw webmaster kon er ook nog net van genieten.

We zien de 5135 nogmaals op het punt waar de zon nog net meewerkte. Hoog tijd dus voor nog een laatste foto met de zon op de neus van de trein. De 5135 staat hier onder een brug voor de weg van Caltagirone naar Niscemi. Een weg waar we tijdens ons verblijf op Sicilië dankbaar gebruik van maakten om de 51-ers te achtervolgen.

Na de zoveelste tunnel (waarbij de Cockerill-dieselgeur al snel evolueerde van grappig naar alles behalve aangenaam) vinden we de 5135 ter hoogte van het waarschuwingssein van het station Vituso, zijde Niscemi. Na de cactussen te Monceau op de vensterbank van de koermeester te hebben vaarwel gezegd heeft de 5135 zich vast vergaapt aan de veel grotere exemplaren die je hier naast het spoor terugvindt.

Dus u vond de cactussen niet op de vorige foto? Geen probleem, op deze foto kan u er toch echt niet langs kijken... De omgeving oogt toch wel erg exotisch als de 5135 geniet van zijn bijzonder deugddoende zomervakantie op het prachtige eiland Sicilië.

De 5135 misstaat zeker niet in deze omgeving met zijn oranjeachtige jasje. De temperatuur loopt zelfs om 10u 's morgens al op tot boven de 35°C. Dit alles natuurlijk met een typische blauwe lucht. Onze 5135 zal de Belgische regen vast niet missen! We zien de trein hier enkele kilometers voor het station van Niscemi.

Rond twaalf uur zit het werk voor deze dag er alweer op. Met dank aan machinist Mario kon deze foto van de 5135 naast een palmboom gemaakt worden. Ongelooflijk maar waar! Vooraleer de geduwde terugrit aan te vangen worden we nog op een frisse Italiaanse pint getrakteerd door de supersympathieke mensen van Ventura. Ondertussen heeft Op De Baan er ook enkele Italiaanse fans bij na het uitdelen van enkele promo-exemplaren ter plekke. Zouden de mensen begrepen hebben dat we de zelfde loc in ons tijdschrift toonden toen die vertrekkensklaar in België stond?

Er is licht aan 't eind van de tunnel... Toen het op 14 juni 2003 gedaan was met de 51-ers bij de NMBS zag het er even niet goed uit. Nauwelijks een jaar later liggen de kaarten helemaal anders nu er met de regelmaat van de klok 51-ers aan Italië verkocht worden! "Mario, avanti locomotore" klinkt het door de walkie-talkie als de 5135 weer mag vertrekken na een dienststop op de terugweg naar Caltagirone. "Avanti Ventura" klinkt het op deze site! Proficiat heren, met jullie fantastische aankoop! Dat onze 51-ers nog lang mogen rijden bij jullie sympathieke firma!

Bij de terugkeer te Caltagirone werd het wagentje met oud ijzer terug op de loskoer geplaatst. Hierbij kon deze parallel worden gemaakt van de 5135 met dit wagentje en de 5122 die assisteerde bij het beladen van wagens met dwarsliggers.

Nadat alle werken klaar zijn, worden de 5122 en de 5135 aan elkaar gerangeerd om dan samen in de bundel van Caltagirone te worden afgesteld. Hierbij kon deze foto worden gemaakt waarbij zéér duidelijk het kleurverschil tussen de 5122 (links) en de 5135 (rechts) merkbaar is. Duidelijk te merken zijn ook de andere verschillen in kleurstelling zoals het groen schilderen van de treden en de aangepaste belettering voor tonnage, maximum snelheid enz... het rechthoekje net onder de zijruit bevat een waarschuwingstekst ivm de hoogspanning bij werken onder de bovenleiding.

Hehe... Tijd voor pauze :-) Nadat de locomotieven zijn afgesteld, is er alle tijd van de wereld voor een rustig babbeltje. Tenminste nadat nog deze doorkijk gemaakt werd waarbij u naturlijk al lang had opgemerkt dat er ook een 60-er in Caltagirone aanwezig is. Zouden we die ook nog in actie zien?

Een achttal uren later krijgen we het antwoord op de vraag bij de vorige foto als ook de 6048 wordt opgestart. Het feest is helemaal compleet als de machinisten een babbeltje maken dat ruim lang genoeg duurt om deze foto te maken van de 6048 parallel naast de 5135 en de 5122 die zo dadelijk de lijn op gaan. Deze nacht echter gaan we niet mee, er moet nog gerust worden ook af en toe...

Op 20 juli 2004 ging het feest gewoon door! Hoewel... De nachtploeg had vastgesteld dat er iets mis was met de koeling van de 5135 en dus moest hier overdag aan worden gesleuteld. Aangezien deze loc samen met de 5122 voor een trein stond en men toch een 51-er nodig had, werd via enkele rangeerbewegingen met beide loc's de 5122 van de nachttrein afgehaald. Hierbij ontstond deze foto in een mooi ochtendlicht te Caltagirone.

Na de nodige gesprekken te hebben gevoerd met de werfleider van Ventura ivm de aan ons beloofde dubbeltractie die steeds maar uitbleef kregen we uiteindelijk dan toch de plechtige Siciliaanse belofte dat we ze laatste dag zouden zien. Vandaag moesten we het echter stellen met de 5122 en een korte werktrein. Dat ook dit best nog fotogeniek kan zijn bewijst deze foto gemaakt te Niscemi bij de terugrit van de werktrein naar Caltagirone.

Te Vituso bevinden zich maar liefst 3 boogbruggen. We zien de 5122 hier de middelste en tegelijkertijd kleinste van de drie bruggen oversteken. Honderd meter verder zal hij weer een tunnel induiken.

Na die tunnel arriveert hij alweer bij de volgende boogbrug, de op één na grootste van de lijn. Hier was het gepland te koppelen met een andere werktrein hetgeen een verschrikkelijk onfotogeniek zicht geweest zou zijn aangezien die dan aan de voorzijde van de loc zou zijn gekoppeld. Slechts met veel gebaren en heel beperkt Italiaans konden we de Ventura-mensen zo ver krijgen de twee treinen afzonderlijk naar Caltagirone te laten terugrijden waardoor we onderandere deze foto konden maken.

Enkele kilometers verder bevindt zich het landelijke dorpje Piano Carbone. De plaatselijke bewoners kunnen dagelijks genieten van dit uitzicht dat op deze foto dan nog verfraaid wordt met de 5122 die met zijn werktrein rustig naar Caltagirone verder rijdt. Met dank aan de ploeg van Ventura dat ze de 5122 met zijn trein gescheiden hielden van de andere werktrein die een minuutje eerder gepasseerd was.

Net op het moment dat we dachten dat de dag al niet meer stuk kon, werd de 6048 opgestart. Hij mocht met een reeks ballastwagens op pad naar Vituso. Wij dus snel de auto in naar de eerste boogbrug net buiten Caltagirone en na enkele minuten wachten was hij er al. Wat een spoorlijn! Wat een inzetplaats voor onze stoere Cockerill's!

Een kwartiertje later zien we dezelfde trein op de eerste boogbrug voor Vituso. Om nog eens extra in de verf te zetten dat we wel degelijk op Sicilië zitten moest de palmboom natuurlijk mee op de foto.

Na een kwartiertje ballast te hebben gelost, duwt de 6048 zijn wagens alweer terug naar Caltagirone. We zien deze trein hier ter hoogte van Piano Carbone waar je vanop een klein zijweggetje een schitterend zicht hebt op de ligging van deze prachtige spoorlijn, gedomineerd door tunnels en boogbruggen.

Enkele seconden later zien we de 60-er over de zoveelste boogbrug rijden. De wijnstokken dragen hun plantjes die zich vrolijk naar de zon richten.

Na de terugkeer van de 6048 te Caltagirone merkten we op dat men de 5135 aan 't poetsen was. Pas later hoorden we dat men dit voor ons aan het doen was :-) In ieder geval toont de 5135 zich hier op zijn paasbest voor de 2 Belgen die maar liefst 2300km gereisd hadden om hem te komen bewonderen.

De laatste dag werd ons geduld dan eindelijk beloond: een dubbeltractie 51-ers op Sicilië en dat op de Belgische nationale feestdag! Met ietwat moeilijke lichtomstandigheden weliswaar, maar je kan niet alles hebben... We zien de 5135 en de 5122 terwijl ze gezamenlijk de dwarsligger-vernieuwingstrein naar Niscemi slepen. Onze stoere Cockerill's passeren hier de eerste boogbrug net buiten Caltagirone.

Dankzij medewerking van de machinist die traag reed op onze aanvraag, konden we de trein meermaals inhalen op het 15km lange traject. We zien de 5135 en de 5122 hier in volle glorie over een viaduct te Vituso rijden. Uw webmaster wist even niet meer waar hij het had na het maken van deze foto...

Weer enkele kilometers verder zien we de 5135 en de 5122 met hun trein het langste viaduct van de lijn overschrijden, namelijk het viaduct net voor het station van Vituso. Net na dit viaduct maakt het spoor een bocht van 90° waardoor de trein even later net naast uw webmaster zal passeren.

Aangekomen te Niscemi wordt de Matissa dwarsliggervernieuwingsmachine in werking gesteld. In de tussentijd is er gelukkig nog voldoende tijd om onze 51-ers te fotograferen in de voor hen zo typische scheve houding in de bocht net voorbij het station.

En uw webmaster zag dat het goed was ;-) Vanuit een verlichtingspaal krijg je plots een heel ander zicht op onze stoere 51-ers. Duidelijk te merken aan het kleurverschil is dat ook het dak van de 5135 een lik verf gekregen heeft.

Ondertussen is de Matissa-machine aan het werk en levert ze ook de tractie aan de trein. De 51-ers blijven echter aangekoppeld en rijden aan een slakkengangetje mee door het station terwijl de mensen van Ventura de oude houten dwarsliggers door nieuwe betonnen exemplaren vervangen.

Aan alle mooie liedjes komt een eind... Helaas ook aan deze fantastische week in het zuiden van Italië. Een welgemeend dankjewel gaat zeker uit naar de mensen van Ventura zonder wie het onmogelijk geweest zou zijn deze reportage zo uitgebreid te maken. Laat ons hopen dat onze Cockerill's in Italië nog vele jaren trouw hun diensten mogen bewijzen.<br><br>Of zoals Freek De Jonge het zou zingen: "Er is leven, er is leven na de dood..."